Vertraagde taalontwikkeling
Wanneer een kind achterblijft in de taalontwikkeling in vergelijking met zijn leeftijdsgenoten is er sprake van een vertraagde taalontwikkeling. De problemen doen zich voor in het taalbegrip, de taalvorm, de taalinhoud of het taalgebruik. Wanneer een kind de taal niet begrijpt (zoals opdrachten of verhalen) is er een achterstand in het taalbegrip. Problemen in de taalvorm uiten zich in korte 'kromme' zinnen en moeite met het vormen en vervoegen van woorden ('Hij hebt een nieuwe fiets'). Voor kinderen met een kleine woordenschat (de taalinhoud) is het begrijpen van woorden en het verwoorden van een verhaal moeilijk. Ze hebben moeite om op woorden te komen, waardoor vaak pauzes of stopwoorden in de spraak te horen zijn. Bij problemen in het taalgebruik zijn er problemen met het juiste gebruik van de taal. Het aanpassen van het taalgebruik aan een situatie, beurtgedrag, oogcontact en de aandacht bij één onderwerp houden zijn voorbeelden van taalgebruik.
Een achterstand in de taalontwikkeling kan veroorzaakt worden door een beneden gemiddelde intelligentie (verstandelijke beperking), een gehoorstoornis, een n
eurologische afwijking, een contactstoornis (autisme) of onvoldoende blootstelling aan een taal. Wanneer er geen duidelijk oorzaak is, wordt er gesproken van een specifieke taalontwikkelingsstoornis.
Een logopedist onderzoekt of er sprake is van een achterstand, waar een kind moeite mee heeft en wat een mogelijke oorzaak is. Soms is uitgebreider onderzoek nodig om een algehele ontwikkelingsachterstand uit te sluiten.
Het is van groot belang dat een kind met een vertraagde taalontwikkeling zo snel mogelijk hulp krijgt. Hoe jonger een kind is, hoe groter de kans is dat de achterstand ingelopen kan worden. Een achterstand in de taalontwikkeling invloed op de denk- en leerontwikkeling van een kind. Ook kunnen sociaal-emotionele problemen ontstaan, wanneer een kind zich moeilijk kan uiten of de taal niet begrijpt. Om die redenen is het van belang de logopedie zo vroeg mogelijk te starten.
Dysfatische ontwikkeling
Een specifieke stoornis waarbij er sprake is van een vertraagde taalontwikkeling is een dysfatische ontwikkeling. Kenmerkend voor een dysfatische ontwikkeling is dat een kind veel meer begrijpt dan het zelf kan zeggen. Een dysfatische ontwikkeling uit zich in:
Een dysfatische ontwikkeling wordt onder andere behandeld met de Tan-Söderberghmethode.
Afasie
Afasie is een taalstoornis die ontstaat door hersenletsel, zoals een beroerte, tumor of een ongeluk. Er ontstaat problemen in het spreken, begrijpen van taal, lezen en schrijven. Het verschilt per persoon hoe de stoornis zich uit. De ene afasiepatiënt begrijpt taal wel goed, maar heeft moeite om op de juiste woorden te komen. Ook komt het voor dat iemand juist veel spreekt, maar dat dit niet te begrijpen is voor de gesprekspartner.
De logopedist behandelt afasie door het spreken, begrijpen, lezen en schrijven te verbeteren. Ook wordt gezocht naar hulpmiddelen die de communicatie met de omgeving bevordert.
Dyslexie
Dyslexie betekent letterlijk niet kunnen lezen. Mensen met dyslexie hebben moeite met lezen en spellen. Bij kinderen kan dit op school leiden tot problemen met andere taken. Een logopedist kan in een vroeg stadium signaleren of er problemen zijn die kunnen duiden op dyslexie. Moeite met de fonologische vaardigheden of oproepsnelheid zijn taken die een logopedist kan onderzoeken. Ook kan een logopedist een kind behandelen om deze vaardigheden te verbeteren.
Voor het stellen van de diagnose dyslexie en specifieke dyslexietraining verwijzen wij de kinderen door naar gespecialiseerde instanties.